اعمال ماده 91 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری

اعمال ماده 91 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 نسبت به رأی شماره 2397- 1398؍8؍14 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

بسم الله الرحمن الرحیم

شماره دادنامه : 257

تاریخ دادنامه: 16؍2؍1399

شماره پرونده: 9803963

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

متقاضی: رئیس دیوان عدالت اداری

موضوع شکایت و خواسته: اعمال ماده 91 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 نسبت به رأی شماره 2397- 1398؍8؍14 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

گردش کار: 1- هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 2397- 1398؍8؍14 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، نامه شماره 377598-20؍7؍1397 رئیس امور مدیریت مشاغل و نظامهای پرداخت سازمان اداری استخدامی کشور را صرف نظر از زمان اجرای آن ابطال کرده است.

2- متن رأی شماره 2397- 1398؍8؍14 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به قرار زیر است:

" مقرره مورد شکایت نه از جهتی که شاکی بیان داشته است بلکه به دلایل زیر ابطال می شود. اولاً:در ماده 117 قانون مدیریت خدمات کشوری، نیروهای مسلح از شمول قانون مذکور مستثنی شده اند و در خصوص نیروهای نظامی و انتظامی مطابق نظر مقام معظم رهبری عمل می شود. در این ارتباط ستاد کل نیروهای مسلح طی گردش کار شماره 74656-20؍10؍1388 از محضر مقام معظم رهبری درخواست کرده است تا فصول دهم و سیزدهم قانون مدیریت خدمات کشوری با لحاظ ویژگی های خاص نیروهای مسلح به نیروهای مسلح تسری یابـد کـه مـورد مـوافقت معظم له واقع شده و متعاقب آن آیین نامه های مربوط به اجرای این فصول شامل 13 آیین نامه از جمله آیین نامه اجرایی نحوه تعیین فوق العاده ایثارگری، نشان ها و خـدمات اداری در مناطق جنگ زده (موضوع بند 2 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری ) توسط ستاد کل نیروهای مسلح تهیه و طی گردش کار شماره 74656-20؍8؍1388 با تایید مقام معظم رهبری جهت اجرا در نیروهای مسلح ابلاغ شده است. بنا به مراتب فوق، آیین نامه هایی که در راستای گردش کار فوق تهیه شده است صرفاً در نیروهای مسلح قابلیت اجرا دارد و قابل تسری به سایر دستگاه های اجرایی نمی باشد. ثانیاً:بر اساس قانون خدمت نظام وظیفه عمومی مصوب سال 1363 و اصلاحات بعدی آن خدمت کارکنان وظیفه جنبه تکلیفی داشته و داوطلبانه محسوب نمی شود و بند 2 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری، پرداخت فوق العاده ایثارگری را برای ایثارگرانی مقرر داشته که خدمت داوطلبانه در جبهه داشته باشند، بنابراین رزمندگان وظیفه را در برنمی گیرد.ثالثاً:بند 3 آیین نامه اجرایی نحوه تعیین فوق العاده ایثارگری، نشان ها و خدمات اداری در مناطق جنگ زده (موضوع بند 2 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری) ستاد کل نیروهای مسلح که در آن مقرر شده:« سه چهارم مدت خدمت کارکنان پایور و وظیفه که توسط ارتش جمهوری اسلامی ایران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، کمیته، شهربانی و ژاندارمری (نیروی انتظامی)، وزارت سپاه و وزارت دفاع و جهاد سازندگی سابق به جبهه و مناطق عملیاتی دوران دفاع مقدس اعزام شده اند، خدمت داوطلبانه تلقی می گردد.» به جهت اخذ تأییدیه خاص از فرماندهی معظم کل قوا صرفاً در سطح نیروهای مسلح قابلیت اجرا دارد و قابل تسری به سایر دستگاه های اجرایی نیست. مضافاً اینکه براساس سند راهبردی خدمات رسانی به رزمندگان که به پیشنهاد مشترک ستاد کل نیروهای مسلح، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، بنیاد شهید و امور ایثارگران و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و به استناد بند (ی) ماده (44) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران –مصـوب 1389- و تبصره بند (و) ماده (1) قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران طی شماره 50639؍ت49185- 1394؍4؍23 به تصویب هیات وزیران رسیده است، در بند 9؍2 آن مقرر شده: «رزمندگان در این سند از نظر شغلی و وضعیت استخدامی و نحوه حضور در مناطق جنگی و عملیاتی و امنیتی (موظف یا داوطلبانه) به چهار گروه تقسیم می‌گردند:ب- گروه دوم) کارکنان وظیفه نیروهای مسلح «موظفی» و صرفاً در تبصره 2 این بند مقرر داشته: « در خصوص آن دسته از کارکنان نیروهای مسلح ( اعم از کادر ) که بر اساس اختیار خود و داوطلبانه در مأموریت جنگی شرکت می‌کنند از امتیازات داوطلبین برخوردار خواهند شد.» بنابر این مقرره مورد شکایت از این جهت که احتسابسه چهارم خدمت وظیفه کارکنان در جبههرا به طور مطلق داوطلبانه مقرر کرده است، صرف نظر از زمان اجرای آن، به علت مغایرت با موازین قانونی یاد شده با استناد به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود. "

3- معاون توسعه و مدیریت منابع دیوان عدالت اداری به موجب گزارشی، اعمال ماده 91 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیـوان عـدالت اداری را نسبت بـه رأی مـذکور بـه رئیس دیـوان عدالت اداری پیشنهاد می کند.

استدلال مصرح در نامه معاون توسعه و مدیریت منابع دیوان عدالت اداری به قرار زیر است:

" ریاست محترم دیوان عدالت اداری

سلام علیکم

احترامـاً در خصوص داوطلبانـه محسوب شـدن احتساب سه چهـارم خدمت سربازان وظیفه در جبهه به استحضار می رساند:

1- هیأت عمومی دیوان عدالت اداری طی دادنامه شماره 9809970905812397- 1398؍8؍14 ، مقرره شماره 377598- 1397؍7؍20 رئیس امور مدیریت مشاغل و نظام های پرداخت سازمان اداری و استخدامی کشور را که موضوع احتساب سه چهارم خدمت وظیفه کارکنان در جبهه را از تاریخ صدور دستورالعمل شماره 45؍14؍201؍م؍4؍ن- 1391؍5؍14 ستاد کل نیروهای مسلح در دستگاه های اجرایی مجاز دانسته بود ابطال کرده است. از جمله دلایل ذکر شده در رأی این است که بند 3 آیین نامه اجرایی نحوه تعیین فوق العاده ایثارگری، نشان ها و خدمات اداری در مناطق جنگ زده موضوع بند 2 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری ابلاغی ستاد کل نیروهای مسلح که در آن مقرر شده: « سه چهارم مدت خدمت کارکنان پایور و وظیفه که توسط ارتش جمهوری اسلامی ایران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، کمیته، شهربانی و ژاندارمری (نیروی انتظامی)، وزارت سپاه و وزارت دفاع و جهاد سازندگی سابق به جبهه و مناطق عملیاتی دوران دفاع مقدس اعزام شده اند، خدمت داوطلبانه تلقی می گردد.» به جهت اخذ تأییدیه خاص از فرماندهی معظم کل قوا صرفاً در سطح نیروهای مسلح قابلیت اجرا دارد و قابل تسری به سایر دستگاه های اجرایی نمی باشد.

2- این در حـالی است که ستـاد کـل نیروهای مسلح طی نامـه شماره 9؍10؍1؍2213-1398؍11؍5 به دیـوان عدالت اداری اعلام داشته است، داوطلبانه محسوب شدن سه چهارم جبهه مقرر در آیین نامه مذکور با موافقت مقام معظم رهبری اعم از کارکنان پایور و وظیفه در نیروهای مسلح و دستگاه های دولتی را شامل می شود.

3- با عنایت به مراتب فوق، چنانچه نامه اخیر ستاد کل نیروهای مسلح به منزله احراز موافقت مقام معظم رهبری با تسری داوطلبانه بودن سه چهارم خدمت سربازان وظیفه در جبهه کارکنان دستگاه های اجرایی باشد، بنابراین به جهت لزوم تبعیت از نظر معظم له، پیشنهاد می گردد با اعمال ماده 91 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری موافقت فرمایید تا نسبت به رفع اشتباه دادنامه فوق الذکر و اصلاح آن اقدام گردد. "

4- رئیس دیوان عدالت اداری پس از ملاحظه گزارش معاونت توسعه و مدیریت منابع دیوان عدالت اداری، موضوع را در اجرای ماده 91 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری به هیأت تخصصی مربوطه ارجاع می کند و پس از ملاحظه نظر اکثریت هیأت تخصصی استخدامی در هامش گزارش مورخ 5؍12؍1398 مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری، موضوع را به هیأت عمومی ارجاع می کند.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1399؍2؍16 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

هر چند بر اساس قانون خدمت نظام وظیفه عمومی مصوب سال 1363 و اصلاحات بعدی آن خدمت کارکنان وظیفه جنبه تکلیفی داشته و داوطلبانه محسوب نمی شود و در بند 9؍2 سند راهبردی خدمات رسانی به رزمندگان موضوع تصویب نامه شماره 50639؍ت49185- 1394؍9؍23 هیأت وزیران وضعیت کارکنان وظیفه نیروهای مسلّح از نظر شغلی و وضعیت استخدامی و نحوه حضور در مناطق جنگی و عملیاتی و امنیتی( موظف یا داوطلبانه)، «موظفی» محسوب شده است و صرفاً در تبصره 2 این بند مقرر گردیده: «در خصوص آن دسته از کارکنان نیروهای مسلح که بر اساس اختیار خود و داوطلبانه در مأموریت جنگی شرکت می کنند از امتیازات داوطلبین برخوردار خواهند شد.» لیکن از آنجا که در ارتباط با دوران دفاع مقدس، برابر بند 3 آیین نامه اجرایی نحوه تعیین فوق العاده ایثارگری، نشان ها و خدمات اداری در مناطق جنگ زده ( موضوع بند 2 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری) که جهت اجرا در نیروهای مسلّح به تصویب فرماندهی معظم کل قوا رسیده است، مقرر شده: « سه چهارم مدت خدمت کارکنان پایور و وظیفه که توسط ارتش جمهوری اسلامی ایران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، کمیته، شهربانی و ژاندارمری (نیروی انتظامی)، وزارت سپاه و وزارت دفاع و جهاد سازندگی سابق به جبهه و مناطق عملیاتی دوران دفاع مقدس اعزام شده اند، خدمت داوطلبانه تلّقی می گردد.» و با توجه به اینکه افراد در طی دوره خدمت وظیفه، جزءکارکنان نیروهای مسلّح محسوب می شوند، بنابراین تعیین میزان داوطلبانه بودن مدت خدمت کارکنان وظیفه حاضر در جبهه های دفاع مقدس که از سوی مراجع ذیربط در نیروهای مسلّح اعلام می شود مشمول بند 3 آیین نامه اجرایی نحوه تعیین فوق العاده ایثارگری، نشان ها و خدمات اداری در مناطق جنگ زده (موضوع بند 2 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری) بوده و از آنجا که اختیارات مقام فرماندهی معظم کل قوا در ارتباط بـا نیروهای مسلّح محـدود به قوانین نمی شود و اجـرای دستـورات معظمٌ له برای نیروهای مسلح لازم الاجرا است، لذا دادنامه شماره 9809970905812397-14؍8؍1398 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری که مفاد بند 3 آیین نامه مذکور را شامل سربازان وظیفه ای که متعاقباً در دستگاه های اجرایی خارج از نیروهای مسلح اشتغال پیدا کرده اند ندانسته، واجد ایراد و اشتباه می باشد و به استناد ماده 91 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری لغو می گردد و با توجه به اینکه مقرره مورد شکایت (نامه شماره 377598- 1397؍7؍20 رئیس امور مشاغل و نظام های پرداخت سازمان امور اداری و استخدامی کشور) برقراری امتیازات ایثارگری مربوط به خدمت داوطلبانه در جبهه، موضوع احتساب سه چهارم خدمت وظیفه کارکنان جبهه، از تاریخ صدور دستورالعمل شماره 45؍14؍201؍م؍4؍ن- 1391؍5؍14 ستاد کل نیروهای مسلّح مجاز می باشد، لذا مغایرتی با قانون نداشته و قابل ابطال تشخیص داده نمی شود و رأی به رد شکایت صادر می گردد./

محمدکاظم بهرامی

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

مطالب مرتبط

رای شماره 3328 هیات عمومی دیوان عدالت اداری

رای شماره 3163 هیات عمومی دیوان عدالت اداری

رای شماره 3164 هیات عمومی دیوان عدالت اداری

رای شماره 3165 هیات عمومی دیوان عدالت اداری

رای شماره 167-168 هیات عمومی دیوان عدالت اداری

رای شماره 257 مورخ 1399-02-16 هیات عمومی دیوان عدالت اداری

اشتراک گذاری: