معامله فضولی به چه معنا است؟
معامله فضولی در حقیقت، انجام معامله برای مال شخص دیگری بدون اجازه مالک آن است، معامله فضولی غیر نافذ است و نیاز به اجازه مالک دارد
همانطور که می دانید، فضول در میان عامه، شخصی است که در کار دیگران دخالت می کند، اصطلاح حقوقی این عبارت (معامله فضولی) با معنای عامیانه آن، غریب (دور) نیست و قریب (نزدیک) است؛ در حقیقت معامل فضولی (کسی که فضولا معامله می کند) شخصی است که مالک نیست و بدون داشتن اختیار از طرف مالک، (در موضوع ملک) اقدام به فروش یا اجاره ملک دیگری می کند.
گاهی ممکن است، معامل فضولی، متهم به بزه (جرم) فروش مال غیر شود، آن زمانی که فروشنده با علم (سوء نیت) مال غیر را به دیگری انتقال می دهد؛ از این عبارت چنین برداشت می شود که در معامله فضولی، اصولا، معامل (فروشنده) نمی داند که مالی را که منتقل می کند برای دیگری است و در خیال خود گمان می کند که ملکی را که منتقل می کند متعلق به خودش است.
به عنوان مثال، ملکی را کمیسیون ماده 56 قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع، ملی اعلام نموده و فروشنده بدون اطلاع از این موضوع، ملک را به دیگری انتقال نماید، چون منتقل کننده، سوء نیتی در انتقال ملک نداشته، نمی توان ایشان را به عنوان متهم به فروش مال غیر تعقیب نمود.
معامله فضولی نه صحیح هست و نه باطل، بلکه غیر نافذ هست، به این معنا که، مالک می تواند، معامله انجام شده را تنفیذ کند (اجازه دهد) و در صورت اجازه، تنفیذ مالک، اثر خودش را از زمان وقوع عقد میگذارد، یعنی اگر خریدار ملک را به شخص ثالثی فروخته باشد و مالک معامله اولی را تنفیذ کند معامله بعدی هم نافذ خواهد بود و البته منافع ملک، از زمان عقد، متعلق به خریدار خواهد بود.
توصیه ما به شما این هست که در معاملات خود، حتما سند رسمی مالکیت فروشنده را شخصا ملاحظه کنید و استعلامات لازم را انجام بدید و حتی المقدور از معاملات با شخصی که وکالت نامه از مالک دارد (اگرچه قانونی است) پرهیز کنید.
نویسنده : محسن رفعتی - وکیل متخصص دعاوی ملکی
مطالب مرتبط
فرق بین معامله فضولی با انتقال مال غیر
اثر بطلان قرارداد نسبت به حقوق اشخاص ثالث
برخی الزامات در تنظیم قراردادهای اداری
گروه وکلای داداندیش
