وقف قسمتی از ملک مشاعی
در فرضی که واقف با قصد اضرار دیگر وراث اقدام به وقف کرده و برخی از شرکا از تحقق وقف ناراضی هستند، عملاً امکان قبض و تحقق وقف وجود ندارد
شماره نظریه : 7/99/384 شماره پرونده : 99-82-384ح تاریخ نظریه : 1399/06/03
استعلام :
یک باب آپارتمان موروثی به مالکین انتقال یافته و احد از وراث به منظور اضرار سایر مالکین آپارتمان مزبور مبادرت به وقف سهم خود نموده و این موضوع سبب نقصان فاحش قیمت آپارتمان مذکور و زمین آن که چند آپارتمان دیگر در آن احداث شده و قدمت احداث بنای آنها زیاد است گردیده است:
1- آیا با توجه به مواد 56-65-593 و 597 قانون مدنی چنین وقفی که به منظور اضرار سایر مالکین مشاعی واقع شده قابل ابطال می باشد یا خیر و در صورت قابل ابطال بودن دعوی باید به طرفیت چه اشخاصی طرح شود؟
2- چنانچه مالکین درخواست فروش آپارتمان مذکور که غیر قابل افراز تشخیص داده شده است را نمایند با رعایت قانون افراز و فروش املاک مشاع و آیین‌نامه اجرایی آن و مواد 88 و 89 قانون مدنی امکان دارد کل آپارتمان فروخته شود و ثمن مورد معامله ما بین مالکین و موقوف علیه تقسیم تا موقوف علیه با رعایت ماده 90 قانون مدنی آن را تبدیل نماید؟
3- با عنایت به اینکه وقف آپارتمان مذکور سبب نقصان فاحش قیمت آن آپارتمان و زمینی که بر روی آن آپارتمان و چند آپارتمان دیگر احداث شده گردیده است با لحاظ ماده 593 قانون مدنی چنانچه به لحاظ قدمت زیاد ساختمان‌ها مالکین آپارتمان‌ها قصد تخریب و احداث بنای جدید و حتی افزایش تعداد آپارتمان‌ها را داشته باشند تکلیف وقف صورت گرفته چه می‌شود؟
4- آیا پیش از تحقق وقف به دلیل مشاعی بودن مال امکان دارد از واقع شدن چنین وقف‌هایی پیش از اصلاح قانون مدنی و سایر قوانین جلوگیری و آن را بی‌اثر نمود یا خیر؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
1، 2، 3 و 4- به موجب ماده 59 قانون مدنی «اگر واقف عین موقوفه را به تصرف وقف ندهد وقف محقق نمی‌شود...» همچنین مستفاد از مواد 576، 578 و 581 قانون یاد شده هیچ‌کدام از شرکا نمی‌توانند بدون جلب رضایت دیگران در مال‌الشرکه تصرف فیزیکی کنند؛ و ماده 583 قانون یادشده که انتقال به غیر را به نسبت سهم‌الشرکه تجویز کرده است، ناظر بر معاملات حقوقی است که قبض شرط صحت آن نیست و در غیر این صورت باید انجام قبض و اقباض متعاقب جلب رضایت تمامی مالکان صورت گیرد، بنابراین در فرض سؤال که واقف با قصد اضرار دیگر وراث اقدام به وقف کرده و برخی از شرکا از تحقق وقف ناراضی هستند، عملاً امکان قبض و تحقق وقف وجود ندارد و شریکی که متمایل به وقف کردن قدرالسهم خود است، باید متعاقب انجام تقسیم نسبت به این امر اقدام کند.
محسن رفعتی - وکیل متخصص دعاوی ملکی
منبع: اداره کل حقوقی قوه قضاییه
مطالب مرتبط
قانون اداره تصفیه امور ورشکستگی
تفاوت جنبه عمومی و خصوصی جرم چیست؟
گروه وکلای داداندیش
